เทวรูปพระอีศวร
เผยแพร่เมื่อ 17-01-2020 ผู้ชม 2,435
[16.4883772, 99.5201012, เทวรูปพระอีศวร ]
พระอีศวร หรือ พระศิวะ เทพเจ้าที่สำคัญของศาสนาพราหม์ -ฮินดู พระอีศวรคือเทพแห่งการประสาทพร เทพแห่งพิธีบวงสรวง เทพแห่งเสียงเพลงการร่ายรำ ทรงเป็นผู้บำบัดอาการเจ็บป่วยและขจัดปัดเป่าทุกข์ ทรงมีความกรุณายิ่งกว่าปวงเทพทั้งหลาย เทวรูปพระอีศวรจึงเป็นประติมากรรมชั้นพิเศษสุดที่ทรงคุณค่าแสดงถึงความเชื่อความศรัทธาของบรรพบุรุษ ในด้านประวัติศาสตร์และประติมากรรม การหล่อโลหะในสมัยโบราณ อีกทั้งเป็นที่เคารพของชาวกำแพงเพชรตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน เป็นระยะเวลากว่า 510 ปีมาแล้ว
จากจารึกหลักฐานในสมัยเจ้าพระยาศรีธรรมโศกราชได้ประดิษฐ์เทวรูปพระอีศวร ที่มีศิลปกรรมอยุธยาที่ได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะเขมรแบบบายน จากฐานจารึกระบุมหาศักราช 1432 หรือพุทธศักราช 2053 ว่าได้ประดิษฐานเทวรูปนี้เพื่อให้คุ้มครองมนุษย์และสัตว์ที่อาศัยอยู่ในเมืองกำแพงเพชร ตลอดจนการทำสาธารณประโยชน์ต่างๆ ทั้งมีการซ่อมแซมวัดวาอาราม และขุดลอกคูคลองชักน้ำส่งไปเลี้ยงที่เมืองบางพาน ปัจจุบันอำเภอพรานกระต่าย ปัจจุบันมีหมู่บ้านชื่อ วังพาน ตำบลเขาคีริส อำเภอพรานกระต่าย ตัวเมืองมีลักษณะเป็นรูปเกือกกลม มีคูคันดินล้อมรอบ ภายในเมืองและนอกเมืองโดยเฉพาะบริเวณเขานางทอง พบซากโบราณสถาน และโบราณวัตถุสมัยสุโขทัยจำนวนมาก เรื่องของเมืองบางพานมีการกล่าวถึงในศิลาจารึกหลายครั้ง
ผู้คนในอดีตกาลดินแดนกำแพงเพชรนั้นนับถือศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกาย ดังปรากฏเทวสถานเพียงแห่งเดียวในเขตเมืองกำแพงเพชร หรือ ศาลพระอ๊ศวร ที่มีฐานก่อสร้างด้วยศิลาแลง ส่วนพระนามนั้น "อีศวระ" ที่ปัจจุบันคนไทยเขียนผิดเพี้ยนไปเป็น อิศวร ซึ่งไม่ถูกต้อง จากหลักฐานที่ค้นพบในสมัยสุโขทัย คนสุโขทัยสมัยพระมหาธรรมราชาลิไท เรียกพระศิวะว่า พระอีศวร และ พระมเหศวร (จากจารึกวัดป่ามะม่วง พ.ศ.1904 ) พระสทาศีพ (มาจาก พระสทาศิวะ) จารึกปู่ขุนจิดขุนจอด พ.ศ.1935 อาจจะเรียกพระนามพระศิวะ ว่า อีศะ และ ปรเมสูร น่าจะมาจาก ปรเมศวร จึงเป็นข้อสันนิษฐานเบื้องต้น
พระอีศวรเป็นรูปหล่อสำริด เมื่อ พ.ศ. 2426 ได้มีพ่อค้าชาวเยอรมัน ทราบชื่อนายรัสต์มัน Rastmann ได้ลักลอบตัดเศียรและพระกรทั้งสองข้างเพื่อนำออกนอกประเทศ แต่กงศุลเยอรมันจับได้และอายัดไว้ก่อน แล้วแจ้งให้ไทยรับทราบ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีรับสั่งให้หล่อพระเศียรและพระกรเชื่อมติดกับองค์เทวรูปเดิม ต่อมาปี พ.ศ.2430 ได้นำเทวรูป ประดิษฐานไว้ที่พระที่นั่งพุทธไธสวรรย์ และในสมัยรัชกาลที่ 7 ได้ย้ายไปประดิษฐานในพระที่นั่งอิศราวินิจฉัย จนล่วงมาในปี พ.ศ.2514 กรมศิลปากรดำเนินการสร้างพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กำแพงเพชร จึงอัญเชิญเทวรูปพระอิศวรกลับมาประดิษฐาน ณ เมืองกำแพงเพชรจนถึงปัจจุบัน
คำสำคัญ : เทวรูปพระอีศวร, พระอีศวร
ที่มา : เพจรักษ์กำแพง By Mickysun. (2561). https://www.facebook.com/groups/254314207990910/
รวบรวมและจัดทำข้อมูล : กาญจนา จันทร์สิงห์
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มาหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร. (2563). เทวรูปพระอีศวร . สืบค้น 10 มิถุนายน 2566, จาก https://arit.kpru.ac.th/ap/local/?nu=pages&page_id=1271&code_db=610012&code_type=01
Google search
เศียรเทวดาปูนปั้น ศิลปะสุโขทัย (พุทธศตวรรษที่ 21) มีขนาด สูง 27 เซนติเมตร กว้าง 14.5 เซนติเมตร พบที่วัดร้างข้างโรงเรียนนารีวิทยา นายประเสริฐ ศรีสุวพันธ์ มอบให้
เผยแพร่เมื่อ 27-02-2017 ผู้เช้าชม 1,195
หลวงพ่อโตพระพุทธรูปปางมารวิชัย ขนาด กว้าง 2.70 เมตร สูง 3.30 เมตร อายุสมัย สุโขทัย พุทธศตวรรษที่ 20 วัสดุที่ทำ อิฐ ฉาบปูน ประวัติพระพุทธรูปองค์นี้ ลักษณะพระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระนาสิกโด่ง พระเนตรเรียวเล็กเหลือบต่ำ พระโอษฐ์บาง พระกรรณทั้งสองข้างยาว ปลายงอนออก เม็ดพระศกเป็นก้นหอย พระอุษณีษะเป็นรูปมะนาวตัด พระรัศมีเป็นรูปเปลวเพลิง ครองจีวรห่มเฉียงแบบพระองค์ ชายสังฆาฏิจรดพระนาภี ปลายเป็นลายเขี้ยวตะขาบ ขัดสมาธิราบ ประทับนั่งบนอาสนาดอกบัว
เผยแพร่เมื่อ 03-04-2019 ผู้เช้าชม 673
ท้าวกุเวร กรุทุ่งเศรษฐี ศิลปะสมัยพระยาลิไท ปลายสมัยสุโขทัย สันนิษฐานกันว่า พระเจ้าแผ่นดินทรงฉลองปีพุทธชยันตี พ.ศ.1900 พบที่ทุ่งเศรษฐี จังหวัดกำแพงเพชร
เผยแพร่เมื่อ 09-03-2017 ผู้เช้าชม 4,253
ตามประวัติเดิมหลวงพ่อเพชรประดิษฐานอยู่ที่วัดจอมทอง อ.จอมทองจ.เชียงใหม่ เมื่อครั้งสมเด็จพระนารายณ์มหาราชยกทัพไปปราบหัวเมืองเหนือ ขณะเสด็จกลับผ่านเมืองพิจิตร พระพิจิตรเจ้าเมืองได้กราบบังคมทูลว่าตนต้องการพระพุทธรูปประจำเมือง เมื่อสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเสด็จพระราชดำเนินกลับมาจากเชียงใหม่จึงทรงอัญเชิญหลวงพ่อเพชร ล่องแพมาทางลำน้ำปิง แล้วอัญเชิญหลวงพ่อเพชรประดิษฐานที่เมืองกำแพงเพชรก่อน และทรงแจ้งให้เจ้าเมืองพิจิตรทราบ พระพิจิตรได้รับทราบจึงนำชาวบ้านจำนวนมากไปเมืองกำแพงเพชร เพื่อทำการสักการะแล้วอัญเชิญ หลวงพ่อเพชรแห่แหน มาประดิษฐานไว้ที่พระอุโบสถวัดนครชุม เมืองพิจิตร(เก่า) ส่วนหลวงพ่อเพชรที่อยู่วัดปราสาทเป็นพระเนื้อสำริด
เผยแพร่เมื่อ 03-04-2019 ผู้เช้าชม 574
พระมาลัย ศิลปะรัตนโกสินทร์ (พุทธศตวรรษที่ 25) มีขนาดสูงพร้อมฐาน 15.7 เซนติเมตร หน้าตักกว้าง 7 เซนติเมตร
เผยแพร่เมื่อ 08-03-2017 ผู้เช้าชม 2,451
เศียรยักษ์ดินเผา ศิลปะอยุธยา (พุทธศตวรรษที่ ๒๑) พบที่วัดช้างรอบ จังหวัดกำเเพงเพชร
เผยแพร่เมื่อ 27-02-2017 ผู้เช้าชม 764
โอ่งสังคโลก ศิลปะสุโขทัย (พุทธศตวรรษที่ 19 - 20) พบที่ วัดช้าง (วัดนาควัชรโสภณ) อำเภอเมืองกำแพงเพชร มีขนาด สูง 105 เซนติเมตร ปากกว้าง 34 เซนติเมตร
เผยแพร่เมื่อ 08-03-2017 ผู้เช้าชม 3,964
กระปุกดินเผา ศิลปะอยุธยา (พุทธศตวรรษที่ ๒๑-๒๓) พบที่จังหวัดกำเเพงเพชร
เผยแพร่เมื่อ 27-02-2017 ผู้เช้าชม 2,311
ผอบสำริด ศิลปะอยุธยา (พุทธศตวรรษที่ 21-22) พบในบริเวณบ้านสรีบุญส่ง อำเภอไทรงาม จังหวัดกำเเพงเพชร นายบุณส่ง มูลโมกข์ มอบให้
เผยแพร่เมื่อ 17-03-2017 ผู้เช้าชม 1,208
หลวงพ่ออุโมงค์ พระพุทธรูปสมัยเชียงแสน องค์มหึมา พบที่วัดสว่างอารมณ์ กำแพงเพชร หลวงพ่ออุโมงค์ เป็นพระพุทธรูปสำคัญที่สุดองค์หนึ่งในจังหวัดกำแพงเพชร ศิลปะเชียงแสน สิงห์สาม สร้างราวพุทธศักราช ๑๗๐๐ - ๑๘๐๐ มีข้อสันนิษฐานมากมาย ว่าท่านเสด็จมาอยู่ในกำแพงเพชรได้อย่างไร เพราะกำแพงเพชร มิได้อยู่ในสมัยเชียงแสน ข้อสันนิษฐานที่พิสดาร คือ เมื่อคราวพระเจ้าชัยศิริ โอรสของพระเจ้าพรหมมหาราช อพยพผู้คน มาตั้งเมืองแปบ เขตเมืองกำแพงเพชร ในราวพุทธศักราช ๑๖๐๐ อาจจะนำหลวงพ่ออุโมงค์มาเป็นมิ่งขวัญด้วย แต่พุทธลักษณะน่าจะเป็นเชียงแสนสิงห์หนึ่ง (อาจจะบูรณปฏิสังขรณ์ภายหลัง ทำให้พุทธลักษณะเปลี่ยนไป)
เผยแพร่เมื่อ 20-04-2020 ผู้เช้าชม 1,811