บายศรีบุษปภัทร
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้ชม 187
[16.3858304, 99.5097984, บายศรีบุษปภัทร]
ข้อมูลทั่วไป
ลักษณะ
บายศรีประกอบด้วยบายศรี 9 ชั้นลักษณะกลีบแบนปลายแหลมประกอบตัวบายศรีไล่ขนาดให้ไปกี่เป็นเส้นโค้งสวยงานนุ่งผ้านุ่งชายธงให้แต่ละชิ้นมีจังหวะเท่ากันเป็นเกลี้ยงปลายยอดร้อยมาลัยตุ้มจัดให้สวยงามตัดตัวแมงดาพับกลีบผกาซ้อน 3 ชั้นจึงตรงกลางตัวแมงดา
อุปกรณ์
1 ใบตองตานี
2 ดอกพุด
3 ดอกรักสีกล้วยไม้สีขาว
4 ใบยัวเรนัส
5 ตะปูหมุด
6 ไม้กะรัต
7 ชามกว้าง 5 นิ้ว
8 เข็มสอยยาวเบอร์ 7
9 ได้สีเขียวเบอร์
10 กรรไกร
วิธีการทำ
ขั้นตอนการพับและเย็บบายศรี
ฉีกใบตองพับตัวบายศรีให้มีความกว้างต่างกัน 6 ขนาด ขนาดและ 3 ชิ้นและเพิ่มความกว้างขนาด 5 นิ้ว 9 ชิ้นพับตัวบายศรีหน้าหน้าแปรงวางริมใบตองทางแข็งไว้ทางด้านซ้ายวางไม้กะรัตไว้กึ่งกลางใบตองสำหรับเสียบดอกพุดใช้มือขวาแต่ปลายยอดให้แน่นแล้วม้วนริมใบตองทางด้านซ้ายเสียงเข้ามาจนเลยเส้นตั้งฉากแล้วพับทบริมใบตองทางขวามือเข้ามาทางชิสันพบแล้วพับสามทบทางด้านขวาทับมาทางซ้ายให้สันทบด้านล่างและด้านบนเท่ากันพอดีโดยพับใบตองทุกขนาดทุกชิ้น สองพับผ้านุ่งชายธงฉีกใบตองสำหรับ พับผ้านุ่งชายธงความกว้าง 4 ขนาดขนาดละ 3 ชิ้นและจะต้องมีความกว้าง 3 นิ้วจำนวน 15 ชิ้นจากนั้นพับใบตองด้านซ้ายเสียงจากกึ่งกลางลงมาจากนั้นพับริมใบตองด้านขวาเสียงจากกึ่งกลางลงมาให้ไปพบกันเล็กน้อยส่วนวิธีการนุ่งผ้าเหมือนบายศรีคชาพักตร์พับแบบที่ 1 หน้าที่ 25 ตัวบายศรีตัวละ 3 ผืนให้ลดหลั่นกันประมาณชั้นละ 1 เซนติเมตรและเสียบดอกพุดที่ปลายตัวบายศรีทุกตัว
ขั้นตอนการตัดตัวแมงดา
ฉีกใบตองกว้าง 3 นิ้วจำนวน 3 ชิ้นแล้วพับใบตองตามยาว แล้วตัดตัวแมงดาให้โค้งเป็นรูปวงรีโดยมีความกว้าง 2 นิ้วอยาว 2 นิ้วแล้วตัดหางแมงดาให้มีความกว้างครึ่งเซนติเมตรและฉีกใบตองตามยาวออกตัดและฉีกใบตองไปเรื่อยๆจนเหลือใบตองกว้างครึ่งเซนติเมตรขนาดที่ยังพับสามทบอยู่ แล้วตัดหางใบตองให้เป็นปลายแหลม 2 ฉีกใบตองกว้าง 2 นิ้วพับตัวบายศรีหน้าหน้าหน่วยวางริมใบตองทางแผงไว้ด้านซ้ายพับลงมาให้ตั้งฉากแล้ววางไม้กะรัตไว้กึ่งกลางใบตองสำหรับเสียบดอกพุดและภาพริมใบตองเข้ามาอีก 1 ทบจากนั้นพับทบริมใบตองทางขวาเข้ามาจนชินสันทบให้ปลายยอดแหลมและแม่นพับตัวบายศรีขนาด 3 ตัวแล้วนำมาวางซ้อนกันให้ไปแหลมรถหลังกันเล็กน้อยและเสียบยอดด้วยดอกพุดแล้วนำตัวบายศรีวางตรงกลางตัวแมงดาและเย็บตึงให้แน่นทำเช่นนี้จนครบสามตัว
ขั้นตอนการม้วนกรวย
ฉีกใบตองกว้าง 10 นิ้วจำนวน 2 ถึง 4 แผ่นโดยวางใบตองสลับทางอ่อนแก่แล้วม้วนริมใบตองเข้ามาทางขวาม้วนข้าวจนเกินครึ่งให้ปลายกรวยแหลมแล้วทับริมใบตองด้านซ้ายให้ตั้งฉากม้วนกรวยจนสุดใบตองแล้วเย็บดอกจันดึงใบตองให้แน่นตัดปากใบกรวยโดยรอบให้เท่ากัน มองปากกรวยเพื่อไม่ให้ใบตองฉีกขาดได้และเย็บตรึงเป็นระยะ
คำสำคัญ : บายศรี
ที่มา : 253/1 หมู่ 1
รวบรวมและจัดทำข้อมูล : นักศึกาษา รหัส 5912206
https://arit.kpru.ac.th/ap/local/?nu=pages&page_id=1035&code_db=DB0019&code_type=002
บายศรีตองรองทองขาว
บายศรีตองรองทองขาว เป็นบายศรีทำด้วยใบตองอย่างบายศรีของราษฎรที่เรียกว่า บายศรีใหญ่ หรือบายศรีต้น มี ๕ ชั้น หรือ ๗ ชั้น ตัวบายศรีม้วนเป็นกรวยมุมแหลมซ้อน ๓ ชั้น เจิมรอบแป้นไม้ รัดเอวบายศรีด้วยหยวกกล้วย ตรงกลางทำเป็นดอกประจำยามซึ่งทำจากมะละกอและฟักทองแกะสลัก บายศรีประเภทนี้เมื่อทำเสร็จแล้วจะนำไปตั้งบนพานทองขาวขนาดใหญ่ จึงเรียกว่า บายศรีตองรองทองขาว ส่วนใหญ่จะตั้งคู่กับบายศรีแก้ว ทอง เงิน สำรับใหญ่ ใช้ในการพระราชพิธีอย่างใหญ่ เช่น พระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ เป็นต้น เดิมบายศรีประเภทนี้ใช้ในการพระราชพิธีโสกันต์ และการพระราชพิธีอุปสมบทนาคหลวงที่เป็นพระราชวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไป ต่อมาได้เลิกธรรมเนียมดังกล่าวไปตามกาลสมัย
เผยแพร่เมื่อ 14-03-2018 ผู้เช้าชม 89
บายศรีแก้ว ทอง เงิน
บายศรีแก้ว ทอง เงิน ประกอบด้วยพานแก้วขนาดใหญ่-เล็ก วางซ้อนกันขึ้นไปตามลำดับเป็นชั้นๆ รวมเป็นพานบายศรี ๓ ชนิด วางบายศรีแก้วไว้ตรงกลาง บายศรีทองตั้งด้านขวา และบายศรีเงินตั้งด้านซ้าย
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 129
บายศรีใหญ่
บายศรีใหญ่หรือบายศรีต้น จะเป็นบายศรีที่มีขนาดใหญ่กว่าบายศรีปากชาม นิยมทำเป็น 3 ชั้น 5 ชั้น และ 7 ชั้น หรือบางทีก็ทำถึง 9 ชั้น ด้วยเหตุว่านำคติเรื่องฉัตรมาเกี่ยวข้อง ซึ่งแท้จริงแล้วการทำบายศรีใหญ่หรือบายศรีต้นนี้ไม่มีการกำหนดชั้นตายตัว
เผยแพร่เมื่อ 14-03-2018 ผู้เช้าชม 596
บายศรีพรหมบารมี
บายศรีทำจากใบตองสดและริบบิ้นโทนสีชมพู-ขาว กรวยใบตองจับจีบแต่ละชั้นสลับด้วยเย็บแบบริบบิ้นผสมกลีบใบตอง
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 105
บายศรีคชพักตร์ แบบที่1
บายศรีคชพักตร์ เป็นบายศรีที่นิยมใช้กันมาตั้งแต่โบราณ ของตัวบายศรีพับด้วยกลีบหน้าช้าง เพื่อประกอบตัวบายศรี 7 ชั้นเรียงซ้อนกัน โดยจัดวางกีบใหญ่สุดอยู่ด้านหลัง กีบเล็กสุดอยู่ด้านหน้า ไล่ขนาดให้ไปกี่เป็นเส้นโค้งสวยงาม และนุ่งผ้านุ่งชายธงสามชั้น ม้วนกรวยเกลี้ยงใส่ข้าวสุกปากหม้อปลายยอดเสียบไข่ต้มวางตรงกลางชาม
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 209
บายศรีพรหมเปิดทรัพย์
บายศรีทำจากใบตองสดและริบบิ้นโทนสีเหลือง-เขียว กรวยใบตองคาดดิ้นเงิน-ทอง รองกรวยด้วยกลีบใบตองสอดริบบิ้น ตกแต่งด้วยกลีบใบตองเพื่อความสวยงาม
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 112
บายศรี 1 ชั้น
บายศรี เป็นของสูงเป็นสิ่งที่มีค่าของคนไทย ตั้งแต่โบราณมาจนถึงปัจจุบันนับตั้งแต่เกิดจะจัดพิธีสังเวยและทำขวัญในวาระต่างๆ ซึ่งจะต้อง มีบายศรีเป็นสิ่งสำคัญในพิธีนั้นๆ ซึ่งเป็นศาสนพิธีของพราหมณ์ ในโบราณมีการเรียกพิธีสู่ขวัญ ว่า บาศรี เหตุที่เรียกว่า บาศรี เนื่องมาจากเป็นพิธีสำหรับ บุคคลชั้นเจ้านายผู้ใหญ่ทำกัน จึงมีคำว่า บา อยู่ด้วย “บา” ในภาษาโบราณอีสานใช้เป็นคำนำหน้าเรียกเจ้านาย เช่น บาท้าว บาบ่าว บาคราญ เป็นต้น ส่วนคำว่า ศรี หมายถึงผู้หญิงและสิ่งที่เป็นสิริมงคล บาศรี จึงหมายถึง การทำพิธีที่เป็นสิริมงคลแต่ปัจจุบันนี้ คำว่า บาศรี ไม่ค่อยนิยมเรียกกันแล้ว มักนิยมเรียกว่า บายศรี เป็นส่วนมาก
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 373
บายศรีเล็ก
บายศรีขนาดเล็กนำใบตองมาม้วนเป็นรูปกรวยใส่ข้าวสุกข้างใน ตั้งกรวยคว่ำไว้กลางชามขนาดใหญ่ ให้ยอดแหลมของกรวยอยู่ข้างบนและบนยอดให้ใช้ไม้เสียบไข่ต้มสุกปอกเปลือกที่เรียกว่า “ไข่ขวัญ” ปักไว้โดยมีดอกไม้เสียบต่อขึ้นไปอีกที การจัดทำบายศรีเพื่อประกอบพิธีกรรมตอนเช้ามักจะมีเครื่องประกอบบายศรีเป็นอาหารง่ายๆ
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 225
บายศรีสู่ขวัญ
การบายศรีสู่ขวัญทำขึ้นเพื่อเรียกขวัญให้กลับมาอยู่กับตัว อวยพรให้อยู่เย็นเป็นสุข อายุมั่นขวัญยืน เจริญก้าวหน้าประสบโชคชัย ปลอบประโลมจิตใจให้เข้มแข็งมั่นคงปราศจากความหวาดกลัว เดินทางก็ให้ปลอดภัย
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 90
บายศรีเทพบูชา
บายศรีทำจากใบตองสดและริบบิ้นโทนสีชมพู-เขียวรองรับช่อบายศรีด้วยกลีบใบตองผสมริบบิ้น
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 236