บายศรีคชพักตร์แบบที่ 2
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้ชม 39
[16.3858304, 99.5097984, บายศรีคชพักตร์แบบที่ 2]
ข้อมูลทั่วไป
ลักษณะ
ดัดแปลงวิธีการพับกลีบหน้าช้างจาก บายศรีคชพักตร์แบบที่ 1 โดยพับกลีบด้านข้างให้มีลักษณะโค้งเรียวเพื่อประกอบตัวบายศรี 7 ชั้นพับผ้านุ่งชายทรงกรวยบายศรีม้วนกรวยเกลี้ยงตกแต่งด้วยยอดดอกดาวเรืองส่วนปลายเสียบยอดด้วยไข่ต้มวางตรงกลางชาม
การใช้งาน
ใช้ในการสักการบูชาเทพยาดา ครูบาอาจารย์ ในการบวงสรวงเทพยาดาในทุกๆ พิธีกรรมจะขาดบายศรีปากชามไม่ได้ งานพิธีต่างๆ
อุปกรณ์
1.ใบตองตานี
2.ดอกพุด
3.ดอกบานไม่รู้โรยสีขาว
4.ดอกรัก
5.กล้วยน้ำว้า
6.แตงกวา
7.ไข่เป็ดต้มสุก
8.ไม้กลัด
9.ชามปากกว้าง 5 นิ้ว
10.เข็มสอยยาวเบอร์ 7
11.ด้ายสีเขียวเบอร์ 60
12.กรรไกร
13.ดอกดาวเรือง
14.ดอกบานไม่รู้โรยสีชมพู
วิธีการทำ
ขั้นตอนการพับและเย็บตัวบายศรี
ฉีกใบตองสำหรับพับตัวบายศรีให้มีความกว้างต่างขนาดขนาดละ 3 ชิ้น วางริมใบตองด้านแข็งไว้ทางด้านซ้ายและพับลงมาให้ตั้งฉาก แล้วพับทบริมใบตองด้านซ้าย พับทบริมใบตองด้านขวาให้ชิดสันทบพอดี แล้ว พับ 3ทบด้านขวาทับลงกึ่งกลางให้ปลายแหลม แล้วพับริมสันทบขวาทับซ้าย เย็บตึงให้แน่นพับจนครบทุกขนาด พับผ้านุ่งชายธงฉีกใบตองสำหรับพับผ้า นุ่งชายธงกว้าง 4 ขนาดขนาดละ 3 ชิ้นและพับใบตองด้านซ้ายเชียงให้มากึ่งกลางลงมา จากนั้นพับริมใบตองด้านขวาจากกึ่งกลางลงมาให้ปลายทบกันเล็กน้อยแล้ววางผ้านุ่งชายธงด้านหลังใบบายศรีตัวแม่ขนาดที่ใหญ่ที่สุดต่ำจากปลายยอด 2 นิ้วครึ่ง แล้วพับพกผ้านุ่มขวาทับซ้ายเย็บตึงให้แน่น แล้ววางตัวลูก 4 นิ้วบนตัวแม่ต่ำจากยอด 1 เซนติเมตร นุ่งผ้านุ่มขวาทับซ้ายเย็บตึงให้แน่นทำเช่นนี้จนครบ
ขั้นตอนการตัดตัวแมงดา
ฉีกใบตองกว้าง 3 นิ้วจำนวน 3 ชิ้นแล้วพับทบใบตองตามยาว 2 ตัดตัวแมงดาให้โค้งเป็นรูปวงรีโดยมีความกว้าง 2 นิ้ว ยาว 3 นิ้วแล้วตัดหางแมงดาให้มีความกว้าง ½ เซนติเมตร แล้วฉีกใบตองตามทางยาวออกตัดและฉีกใบตองตามเรื่อยๆจนเหลือใบตองกว้างประมาณ 1/2 เซนติเมตร ขนาดที่ยังพับสามทบอยู่ให้ตัดปลายหางแมงดาให้เป็นปลายแหลมแล้วตัดสามเหลี่ยมที่จุดสันทบทับกลาง 3 ลาย
ขั้นตอนการม้วนกรวย
ฉีกใบตองกว้าง 10 นิ้วจำนวน 2 ถึง 4 แผ่นโดยวางใบตองสลับทางอ่อนแก่แล้วม้วนริมใบตองเข้ามาทางขวาม้วนข้าวจนเกินครึ่งให้ปลายกรวยแหลมแล้วทับริมใบตองด้านซ้ายให้ตั้งฉากม้วนกรวยจนสุดใบตองแล้วเย็บดอกจันดึงใบตองให้แน่นตัดปากใบกรวยโดยรอบให้เท่ากัน มองปากกรวยเพื่อไม่ให้ใบตองฉีกขาดได้และเย็บตรึงเป็นระยะ
ขั้นตอนการจัดบายศรีลงชาม
จัดวางตัวบายศรี 3 ตัว ลงในชามให้ฐานบายศรีชนกัน ตัดใบตองเป็นรูปสามเหลี่ยมเพื่อใช้ปิดฐานบายศรี วางใบตองรูปสามเหลี่ยมปิดฐานบายศรีใส่ข้าวสุกปากหม้อจนเต็มกรวย ตัดใบตองสลับทางอ่อนแก่เป็นวงกลมให้กว้างกว่าปากกรวยจำนวน 2 แผ่น เพื่อปิดปากกรวยนำกรวยวางตรงกลางชามระหว่างตัวบายศรีนำแมงดาวางระหว่างตัวบายศรี กล้วยน้ำว้าและแตงกวาอย่างละ 1 ลูก ล้างให้สะอาดคัดหัวท้ายผ่าตามยาวแบ่งเป็น 3 ชิ้น เพื่อเตรียมใส่ด้านข้างแมงดาอย่างละ 1 ซีก ปลายกรวยเสียบไข่ต้ม ดอกรัก 2 ดอก และ ดอกพุด 1 ดอก และ ดอกดาวเรือน ระหว่างบายศรี เสียบดอกพุดที่ปลายยอดตัวแม่และตัวลูก ตกแต่งด้วยดอกไม้พองาม
คำสำคัญ : บายศรี
ที่มา : 253/1 หมู่ 1
รวบรวมและจัดทำข้อมูล : นักศึกาษา รหัส 5912206
https://arit.kpru.ac.th/ap/local/?nu=pages&page_id=1029&code_db=DB0019&code_type=002
บายศรีปากชาม แบบที่ 1
บายศรีปากชามค่อนข้างจะเป็นบายศรีที่มีความสำคัญมากเลยล่ะ เพราะส่วนใหญ่แล้วบายศรีประเภทอื่น ๆ ก็มักจะมีแม่แบบมาจากตัวบายศรีปากชามเลย หรือจะให้เข้าใจกันง่าย ๆ คือ ตัวบายศรีปากชามนั้นเป็นแม่แบบให้แก่บายศรีอื่น ๆ นั่นเอง โดยตัวบายศรีปากชามมักจะถูกล้อมรอบไปด้วยใบตองจับจีบเป็นรูปร่างต่าง ๆ ตกแต่งอยู่รอบ ๆ มีกรวยใบตองม้วนตั้งอยู่บนกลางองค์บายศรี บนยอดกรวยเองก็มีไข่ต้มและดอกไม้ประดับประดาอยู่เต็ม ภายในกรวยม้วนเองนั้นก็มีการบรรจุข้าวตอกและดอกไม้อยู่ภายใน และมีการตั้งตัวบายศรีไว้บานปากชามงาม ๆ จึงเป็นที่มีของชื่อว่าบายศรีปากชาม แต่ถ้าไม่สามารถที่จะหาชามรูปงามมาเพื่อใส่ตัวบายศรีได้เลย
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 42
ถาดบายศรีใบตองพับสามเหลี่ยม
งานประดิษฐ์ดอกไม้ใบตอง เป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของไทยที่มีมาช้านาน ใช้ในงานพิธีต่าง ๆ ในสมัยก่อนงานใบตองประดิษฐ์ขึ้นโดยใช้ส่วนประกอบของต่าง ๆ ของต้นกล้วย เช่น ใบกล้วยและกาบกล้วยมาประดิษฐ์เป็นบายศรี กระทงดอกไม้ กระทงลอย พานพุ่ม แจกันดอกไม้ ล้วนมาจากสิ่งที่สามารถสูญสลายได้เองตามธรรมชาติ แม้ว่าในปัจจุบันนี้ กระแสทางเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในสังคมไทย แต่งานประดิษฐ์จากใบตองเหล่านี้ก็ยังได้รับการสืบทอด และสืบสานงานฝีมือในแขนงนี้ให้คงอยู่สืบไป
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 127
บายศรีใหญ่
บายศรีใหญ่หรือบายศรีต้น จะเป็นบายศรีที่มีขนาดใหญ่กว่าบายศรีปากชาม นิยมทำเป็น 3 ชั้น 5 ชั้น และ 7 ชั้น หรือบางทีก็ทำถึง 9 ชั้น ด้วยเหตุว่านำคติเรื่องฉัตรมาเกี่ยวข้อง ซึ่งแท้จริงแล้วการทำบายศรีใหญ่หรือบายศรีต้นนี้ไม่มีการกำหนดชั้นตายตัว
เผยแพร่เมื่อ 14-03-2018 ผู้เช้าชม 177
บายศรี 2 ชั้น
บายศรีเป็นงานประดิษฐ์ศิลป์โบราณของไทยที่รวมเอางานฝีมือและความเชื่อเข้าด้วยกัน ช่างไทยโบราณประดิดประดอยรูปแบบของบายศรีแต่ละแบบแต่ละชนิดเพื่อการใช้งานในพิธีมงคลต่างๆ บายศรีโบราณใช้ใบตองเป็นหลักออกแบบเป็นรูปร่างรูปทรงต่างๆ เพื่อให้เหมาะสมและถูกต้องกับพิธีการที่จะกระทำ นอกจากการใช้ในงานพิธีต่างๆแล้วบายศรีของไทยยังมีการประดับประดาตกแต่งไว้อย่างงดงาม จนถือเป็นเอกลักษณ์งานศิลป์รูปแบบไทยโดยเฉพาะ
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 127
บายศรีผ้า
บายศรีที่ทำมาจากผ้าดัดแปลมาจากทำบายศรีเทพที่ใช้ใบตองบายศรีผ้าเป็นที่นิยมมากในปัจจุบัน
เผยแพร่เมื่อ 14-03-2018 ผู้เช้าชม 36
บายศรีเล็ก
บายศรีขนาดเล็กนำใบตองมาม้วนเป็นรูปกรวยใส่ข้าวสุกข้างใน ตั้งกรวยคว่ำไว้กลางชามขนาดใหญ่ ให้ยอดแหลมของกรวยอยู่ข้างบนและบนยอดให้ใช้ไม้เสียบไข่ต้มสุกปอกเปลือกที่เรียกว่า “ไข่ขวัญ” ปักไว้โดยมีดอกไม้เสียบต่อขึ้นไปอีกที การจัดทำบายศรีเพื่อประกอบพิธีกรรมตอนเช้ามักจะมีเครื่องประกอบบายศรีเป็นอาหารง่ายๆ
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 127
บายศรีสู่ขวัญ
การบายศรีสู่ขวัญทำขึ้นเพื่อเรียกขวัญให้กลับมาอยู่กับตัว อวยพรให้อยู่เย็นเป็นสุข อายุมั่นขวัญยืน เจริญก้าวหน้าประสบโชคชัย ปลอบประโลมจิตใจให้เข้มแข็งมั่นคงปราศจากความหวาดกลัว เดินทางก็ให้ปลอดภัย
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 37
บายศรีคชพักตร์ แบบที่1
บายศรีคชพักตร์ เป็นบายศรีที่นิยมใช้กันมาตั้งแต่โบราณ ของตัวบายศรีพับด้วยกลีบหน้าช้าง เพื่อประกอบตัวบายศรี 7 ชั้นเรียงซ้อนกัน โดยจัดวางกีบใหญ่สุดอยู่ด้านหลัง กีบเล็กสุดอยู่ด้านหน้า ไล่ขนาดให้ไปกี่เป็นเส้นโค้งสวยงาม และนุ่งผ้านุ่งชายธงสามชั้น ม้วนกรวยเกลี้ยงใส่ข้าวสุกปากหม้อปลายยอดเสียบไข่ต้มวางตรงกลางชาม
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 99
บายศรี 1 ชั้น
บายศรี เป็นของสูงเป็นสิ่งที่มีค่าของคนไทย ตั้งแต่โบราณมาจนถึงปัจจุบันนับตั้งแต่เกิดจะจัดพิธีสังเวยและทำขวัญในวาระต่างๆ ซึ่งจะต้อง มีบายศรีเป็นสิ่งสำคัญในพิธีนั้นๆ ซึ่งเป็นศาสนพิธีของพราหมณ์ ในโบราณมีการเรียกพิธีสู่ขวัญ ว่า บาศรี เหตุที่เรียกว่า บาศรี เนื่องมาจากเป็นพิธีสำหรับ บุคคลชั้นเจ้านายผู้ใหญ่ทำกัน จึงมีคำว่า บา อยู่ด้วย “บา” ในภาษาโบราณอีสานใช้เป็นคำนำหน้าเรียกเจ้านาย เช่น บาท้าว บาบ่าว บาคราญ เป็นต้น ส่วนคำว่า ศรี หมายถึงผู้หญิงและสิ่งที่เป็นสิริมงคล บาศรี จึงหมายถึง การทำพิธีที่เป็นสิริมงคลแต่ปัจจุบันนี้ คำว่า บาศรี ไม่ค่อยนิยมเรียกกันแล้ว มักนิยมเรียกว่า บายศรี เป็นส่วนมาก
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 147
บายศรีปากชาม แบบที่ 2
บายศรีปากชามค่อนข้างจะเป็นบายศรีที่มีความสำคัญมากเลยล่ะ เพราะส่วนใหญ่แล้วบายศรีประเภทอื่น ๆ ก็มักจะมีแม่แบบมาจากตัวบายศรีปากชามเลย หรือจะให้เข้าใจกันง่าย ๆ คือ ตัวบายศรีปากชามนั้นเป็นแม่แบบให้แก่บายศรีอื่น ๆ นั่นเอง โดยตัวบายศรีปากชามมักจะถูกล้อมรอบไปด้วยใบตองจับจีบเป็นรูปร่างต่าง ๆ ตกแต่งอยู่รอบ ๆ มีกรวยใบตองม้วนตั้งอยู่บนกลางองค์บายศรี บนยอดกรวยเองก็มีไข่ต้มและดอกไม้ประดับประดาอยู่เต็ม ภายในกรวยม้วนเองนั้นก็มีการบรรจุข้าวตอกและดอกไม้อยู่ภายใน และมีการตั้งตัวบายศรีไว้บานปากชามงาม ๆ จึงเป็นที่มีของชื่อว่าบายศรีปากชาม แต่ถ้าไม่สามารถที่จะหาชามรูปงามมาเพื่อใส่ตัวบายศรีได้เลย
เผยแพร่เมื่อ 16-03-2018 ผู้เช้าชม 48