Kamphaeng Phet Rajabhat University

เขตข้อมูล รายการ
ฐานข้อมูล

งานวิจัย/Research report

เลขทะเบียน

20190915213641

ชื่อเรื่อง

การออกแบบและพัฒนาบรรจุภัณฑ์ข้าว จากวัสดุท้องถิ่นประเภทกระดาษและเชือกกล้วยเพื่อกลุ่มวิสาหกิจชุมชนศูนย์ข้าวตะเคียนงาม จังหวัดกำแพงเพชร

ชื่อเรื่องรอง

Design and development of rice packaging from local materials such as paper and banana fiber for community enterprise : Takien-ngarm Rice Center, Kamphaeng Phet province.

ผู้แต่ง

พจน์ธรรม ณรงค์วิทย์

ณัฐธิกานต์ ปิ่นจุไร

อำไพ แสงจันทร์ไทย

ศศิวรรณ พลายละหาร

ธนกิจ โคกทอง

พบพร เอี่ยมใส

ปี

2558

หัวเรื่อง

วัสดุท้องถิ่น

บรรจุภัณฑ์ - การออกแบบ

เชือกกล้วย

วิสาหกิจชุมชน

สถานที่พิมพ์

มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

รายละเอียด

https://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=504079

งานวิจัยพบว่ากลุ่มวิสาหกิจชุมชนศูนย์ข้าวตะเคียนงาม มีความเห็นสอดคล้องว่าควรมีการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์โดยใช้วัสดุท้องถิ่นประเภทกระดาษกล้วย และเชือกกล้วย เพื่อสื่อถึงความเป็นจังหวัดกาแพงเพชร ที่มีชื่อเสียงในด้านของกล้วยไข่ และทาให้ผลิตภัณฑ์บ่งบอกถึงความเป็นผลิตภัณฑ์จังหวัดกาแพงเพชรอีกด้วย โดยให้ใช้วัสดุภายในพื้นที่ใกล้เคียงภายในจังหวัด ได้แก่กลุ่มเชือกกล้วยฟั่น และกลุ่มกระดาษต้นกล้วยและเส้นใยพืชบ้านเทพนครภายในจังหวัดกาแพงเพชร ในการใช้วัสดุ ในด้านกระบวนการออกแบบอย่างมีส่วนร่วมกับชุมชน พบว่า ผลิตภัณฑ์ข้าวบรรจุภัณฑ์ถุงพลาสติกทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า น้าหนักสุทธิ 1 กิโลกรัม มีความเหมาะสมที่สุด เนื่องจากสอดคล้องกับความต้องการของผู้บริโภค ที่นิยมซื้อไปรับประทานเองที่บ้าน มีปริมาณพอเหมาะ ยังมีความนิยมในการซื้อเป็นของฝากอยู่มาก ด้านลวดลายของการถักเชือกกล้วยเพื่อใช้ในงานบรรจุภัณฑ์มีความเห็นสอดคล้องกันว่าควรใช้ลวดลายดอกพิกุล เนื่องจากเป็นลวดลายที่แสดงออกถึงดอกไม้ประจาจังหวัดกาแพงเพชร การออกแบบบรรจุภัณฑ์ข้าวจากวัสดุท้องถิ่นประเภทกระดาษและเชือกกล้วยในรูปแบบกระเช้าหูหิ้วจากเชือกกล้วย เป็นบรรจุภัณฑ์ลักษณะของกระเช้าจากเชือกกล้วยถัก และใช้กระดาษกล้วยในลักษณะของฉลากป้ายแขวน พบว่าบรรจุภัณฑ์ต้นแบบลักษณะนี้ เป็นการใช้วัสดุเชือกกล้วยอย่างสิ้นเปลือง ทั้งในด้านวัสดุ เวลาในการผลิต และกาลังคน ซึ่งทาให้บรรจุภัณฑ์ลักษณะนี้ไม่สอดคล้องกับการผลิตเท่าที่ควร จึงมีการพัฒนารูปแบบอย่างมีส่วนร่วมกับชุมชน ให้บรรจุภัณฑ์สามารถใช้เชือกกล้วยได้ในปริมาณที่น้อยลง ใช้เชือกกล้วยเส้นที่เล็กลง และใช้วัสดุกระดาษกล้วยในลักษณะของโครงสร้างบรรจุภัณฑ์มากขึ้น เพื่อแสดงให้เห็นถึงพื้นผิวของกระดาษกล้วยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และยังสามารถลดต้นทุนการผลิตลงได้ โดยออกแบบบรรจุภัณฑ์จากวัสดุพื้นถิ่นอย่างมีส่วนร่วมกับชุมชนได้ข้อสรุปทั้งหมด 3 รูปแบบ จากการสนทนากลุ่มกลุ่มศูนย์ข้าวตะเคียนงามในด้านการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ พบว่ามีความเห็นสอดคล้องให้ใช้บรรจุภัณฑ์ทั้ง 3 รูปแบบในการประเมินรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบ เนื่องจากบรรจุภัณฑ์แต่ละรูปแบบมีความโดดเด่นแตกต่างกัน ในด้านการประเมินโดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบ พบว่า บรรจุภัณฑ์รูปแบบที่ 3 มีความเหมาะสมมากที่สุด เมื่อเทียบกับรูปแบบที่ 1 และ 2 เนื่องจากวัสดุเชือกกล้วยถัก เป็นวัสดุที่ต้องใช้เวลาและความประณีตในการทาเป็นบรรจุภัณฑ์ การถักสานบรรจุภัณฑ์เป็นโครงสร้างของกระเช้า หรือตะกร้า จะทาให้สิ้นเปลืองวัสดุและระยะเวลาในการผลิต รวมถึงกาลังคนในการถักสาน จึงไม่สอดคล้องในการผลิตเป็นจานวนมาก ในบรรจุภัณฑ์รูปแบบที่ 3 ได้มุ่งเน้นเชือกกล้วยในการเป็นโครงสร้างหูหิ้ว และเป็นเพียงลวดลายประดับด้านข้างบรรจุภัณฑ์เท่านั้น ซึ่งได้ใช้ลวดลายดอกพิกุลตามข้อสรุปของกลุ่มศูนย์ข้าวตะเคียนงาม เพื่อแสดงถึงความเป็นผลิตภัณฑ์จากจังหวัดกาแพงเพชร นอกจากนั้นลักษณะการหิ้วของบรรจุภัณฑ์รูปแบบที่ 3 ยังมีความเหมาะสมสะดวกสบายตามกระโยชน์ใช้สอยมากว่ารูปแบบที่ 1 และ 2 เนื่องจากเป็นหูหิ้วหูที่ล็อคด้วยกระดาษกล้วยด้านบน ไม่ให้หูหิ้วพับตกมาด้านข้าง และเป็นรูปแบบที่ใช้วัสดุทั้งเชือกกล้วยและกระดาษกล้วยได้อย่างลงตัว ผลการประเมินความพึงพอใจของกลุ่มศูนย์ข้าวตะเคียนงาม และกลุ่มผู้บริโภคที่มีต่อบรรจุภัณฑ์จากวัสดุพื้นถิ่น ประเภทกระดาษและเชือกกล้วย ตามกรอบแนวคิดด้านการตลาด 4P (ฟิลิป คอตเลอร์.2550) พบว่ามีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก และมีข้อเสนอแนะในการพัฒนารูปแบบบรรจุภัณฑ์ตามผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่ๆ เพื่อส่งเสริมการขายผลิตภัณฑ์ข้าวของกลุ่มศูนย์ข้าวตะเคียนงามในอนาคต